Door Tim Quispel (oprichter en docent bij partnerorganisatie Bestuursrecht in Beeld)
Een nieuw Wetboek van Strafvordering: Wat betekent dit voor opsporingsambtenaren?
Het Wetboek van Strafvordering stamt uit 1926 en is in de loop der jaren steeds ingewikkelder geworden door talloze wijzigingen. Hierdoor is de oorspronkelijke structuur vertroebeld en is het wetboek lastig te doorgronden, zowel voor burgers als voor professionals. Om dit te verbeteren, komt er een nieuw Wetboek van Strafvordering. Het nieuwe Wetboek van Strafvordering zorgt voor een modern en toekomstbestendig juridisch kader, waarin opsporingsambtenaren effectiever kunnen werken zonder dat dit ten koste gaat van de rechtsbescherming van de verdachte.
Een belangrijke wijziging is de vereenvoudiging van procedures en vermindering van administratieve lasten. In veel gevallen kan de officier van justitie in de toekomst volstaan met een mondeling bevel in plaats van een schriftelijke vastlegging. De opsporingshandeling zelf wordt nog steeds vastgelegd in een proces-verbaal, maar de voorbereidende papierwinkel wordt aanzienlijk verminderd.
Daarnaast zijn de regels voor digitale opsporing gemoderniseerd. Het huidige wetboek bevat bijvoorbeeld wel bepalingen over het doorzoeken van fysieke documenten tijdens een huiszoeking, maar heeft geen duidelijke regels voor het onderzoeken van gegevens op inbeslaggenomen apparaten zoals smartphones. Het nieuwe wetboek biedt hiervoor een helder juridisch kader.
Ook blijven fundamentele uitgangspunten van het opsporingsonderzoek behouden, zoals de leiding van de officier van justitie en de rol van de rechter-commissaris. De rechter-commissaris krijgt echter een sterkere positie binnen wat de “beweging naar voren” wordt genoemd. Dit betekent dat het opsporingsonderzoek zoveel mogelijk wordt afgerond vóór de zitting, waardoor vertragingen worden voorkomen en het strafproces efficiënter verloopt.
Daarnaast worden algemene beginselen van opsporing, zoals proportionaliteit en subsidiariteit, expliciet in de wet opgenomen. Dit versterkt de rechtsbescherming en zorgt ervoor dat bevoegdheden niet verder reiken dan noodzakelijk.
Tot slot wordt het wetboek overzichtelijker door vergelijkbare bevoegdheden niet langer op meerdere plaatsen te herhalen en de nummering logischer te maken. In het huidige wetboek komt bijvoorbeeld artikel 126zu vóór artikel 126aa, wat de structuur onnodig ingewikkeld maakt. Door een duidelijke en consequente indeling wordt het nieuwe wetboek toegankelijker en beter te gebruiken voor iedereen die ermee werkt.
Het nieuwe Wetboek van Strafvordering zorgt zo voor een modern en toekomstbestendig juridisch kader, waarin opsporingsambtenaren effectiever kunnen werken zonder dat dit ten koste gaat van de rechtsbescherming van de verdachte.
Meer weten?
Lees het volledige artikel.